تمام خوهاى بد با معجون علم و عمل درمان پذير است و راه درمان هر مرضى مبارزه با عامل (ميكروب ) آن بيمارى است .
براي درمان رذيله غيبت ، در ابتدا بايد علت و عامل غيبت را جستجو كنيم . در مقاله ي گذشته پيرامون انگيزه هي غيبت صحبت كرديم . در اين مقاله برآنيم كه كمي پيرامون درمان اين بيماري خانمان سوز بدانيم .
صورت هاي منع زبان از غيبت
منع زبان از غيبت به دو صورت است : صورتى اجمالى و صورتى تفصيلى ؛
صورت اجمالى آن است كه فرد بداند با غيبت كردن از ديگرى با توجه احاديث و روايات ، خود را در معرض خشم خدا قرار داده و تمام كارهاى نيكش باطل است ؛ زيرا با توجه به روايات ، حسنات غيبت كننده در روز قيامت به شخصي كه از آن غيبت كرده است منتقل مى شود ، چرا كه غيبت كننده ريختن آبروي غيبت شونده را مجاز دانسته است .
اگر غيبت كننده حسناتي نداشته باشد ، تكليف چيست ؟
در روايات بيان شده است كه اگر غيبت كننده حسناتى نداشته باشد ، گناهان شخص غيبت شده به او منتقل مى شود و با اين حال مورد خشم خداقرار گرفته و در نزدخداوند شبيه به " مردار خور " مي باشد .1
كمترين درجه مجازات غيبت كننده
كمترين درجه (مجازات ) غيبت اين است كه از ثواب اعمال غيبت كننده كاسته مى شود .
پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمود: « آتش در چوب خشك ، سريع ترازغيبت در حسنات بنده اثر نمى كند .»2
مواظب حسناتمان باشيم !
اگر به اين موضوع يقين پيدا كنيم كه غيبت ، حسنات آدمي را نابود كرده و بدون كسب اجازه صاحب نامه ، اعمال حسنه او را درنامه ي اعمال فرد غيبت شونده ، قرار مي گيرد ، كمي در گفتار و حركات و هر آنچه مي تواند زمينه اي براي غيبت باشد ، بيشتر دقت مي كنيم و با احتياط بيشتري رفتار خواهيم كرد .
همان طور كه گفته شد ، درمان بيمارى به قطع كردن علت (ميكروب ) بيمارى است وما در اينجا به بيان اين موضوع مي پردازيم :
بايد بدانيم كه عيب و نقصي كه در غياب برادر مؤمن گفته مي شود (غيبت )، دو جنبه دارد ، به عبارتي ما پيرامون دو موضوع در مورد ديگران زبان به غيبت باز مي كنيم :
1- مادي - جسمي
2- معنوي - روحي
* درباره « نقص جسمي » بايد گفت: بيان كردن عيب و نقص برادر مؤمن و نكوهش او، مربوط به پديده و آفرينش آفريدگار است، در نتيجه اين رفتار ، به ناقص پنداشتن فعل آفريدگار برمي گردد؛ يعني اگركسي از انسان مؤمني به لحاظ جسماني غيبت كند ، در واقع آفرينش (و قضا و قدر) خداوند را مورد سؤال قرار داده است .
آگاهي از اين نكته و تأمل و درنگ در آن، انسان را در كنار گذاشتن اين رفتار ناپسند ياري مي كند . غيبت كننده بايد توجه كند كه حقيقت رفتار ناشايست او، ايراد گرفتن بر خدا است .
2- درباره «نقص روحي» مي توان گفت: مبتلا بودن به نقايص روحي و رذايل اخلاقي براي مؤمن عيب است ؛ ولي غيبت كننده بايد توجه داشته باشد كه آيا خود از آن عيب مبرا است ؟! اگر او معتقد باشد كه خود داراي هيچ عيبي نيست ، با اين رفتار، به عيبي بزرگ دچار شده كه همان غيبت كردن است.
به بد گفتن خلق چون دم زدي
اگر راست گويي سخن هم، بدي 3
پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمود: «آتش در چوب خشك ، سريع تر از غيبت در حسنات بنده اثر نمى كند»
تصميم جدي براي درمان غيبت!
كسي كه بر درمان بيماري غيبت تصميم گرفته است ، بايد بداند كه به جاي برشمردن عيب ديگران ، بهتر است به عيب هاي خود بپردازد ؛ به طوري كه پيامبر گرامي (ص) مي فرمايد:« طوُبي لِمَن مَنَعهُ عَيبُهُ عَن عُيُوبِ المُومِنينَ ؛ خوشا به حال كسي كه عيب خودش، او را از پرداختن به عيب مردم باز مي دارد .» 4
و نيز حضرت علي (ع) مي فرمايد: «طُوبي لِمَن شَغَلَهُ عَيبُهُ عَن عُيُوبِ الناسِ؛ خوشا به حال كسي كه عيب و نقص خودش او را سرگرم كرده است تا به عيوب ديگران نپردازد.» 5
از راه هاي ديگري كه براي جلوگيري از غيبت سفارش مي شود اين است كه انسان پيش از گفتن هر سخني، به «مشروع يا نامشروع بودن » و «سود و زيان هاي دنيايي و آخرتي» آن توجه كند.
به عبارتي مي توان گفت: انديشه در سخن، پيش از بيان آن، مانع بسياري از گناهان زبان مي شود.
زيباترين راه براي درمان غيبت
يكي از ديگر راه هايي كه آدمي را در دوري از غيبت كمك مي كند ، كمك خواستن از خداست كه اين خود دو گونه است :
نخست : اين كه انسان به صورت كلي و در همه اوقات از خدا درخواست كمك و ياري كند تا به رذايل اخلاقي چون ؛ غيبت دچار نشود؛ همان گونه كه در دعاها هم آمده است كه : « خدايا مرا از غيبت پناه ده .» 6
دوم : در جايي كه زمينه غيبت فراهم و آبروي فرد در خطر است و شرايط اقتضا مي كند كه شخص براي حفظ آبروي خود ، از ديگران غيبت كرده ، عيوب ايشان را آشكار سازد ، در واپسين مرحله ، با خدا باشد و از او بخواهد كه آبرويش را حفظ كند و بگويد: « خدايا! با تو معامله مي كنم و براي تو از آبرويم مي گذرم و آن را به تو مي سپارم . تو خود آبروي مرا حفظ فرما .»؛ چرا كه خداوند بهتر از هر انساني در حفظ و نگه داري حيثيت انسان ها ، توانا است.
اميرمؤمنان علي (ع) مي فرمايد:« غيبت ، تلاش انسان ناتوان است .» 7
حضرت علي (ع) مي فرمايد: « طُوبي لِمَن شَغَلَهُ عَيبُهُ عَن عُيُوبِ الناسِ ؛ خوشا به حال كسي كه عيب و نقص خودش او را سرگرم كرده است تا به عيوب ديگران نپردازد»
توسّل به ائمه، راهي براي دوري از غيبت
يكي از شيوه هاي مهمي كه در كنار تلاش براي خودسازي در انسان بسيار مهم و ضروري است ، توسل به ائمه مي باشد ، در حقيقت همان گونه كه بسياري از ما براي شفا بيماري جسمي از ايشان درخواست كمك و شفا داريم ، در بيماري ها و امراض پليد روحي نيز دوچندان به كمك اين بزرگواران نيازمنديم .
در حقيقت در خواست كمك در كنار تلاش و اراده و خواستن ما باعث خواهد شد ، كه راهي كه پيمودن آن بسيار طولاني و سخت است ، در مدت كوتاهي به سرانجام رسد .
از طرف ديگر بايد ، اين توسلات را متداوم ادامه دهيم و در صورت موّثر نبودن ، تلاش خود را بيشتر كنيم ، نه آنكه خداي ناكرده به اين بزرگواران يا اين توسلات بدبين شويم .
طلب خشم خدا با خشنود كردن مردم !
نتيجه گيري :
بايد بدانيم هرگاه با خشنود كردن مردم خشم خدا را طلب كنيم ،خدا بر ما نيز خشم مى گيرد. پس چگونه راضي مي شويم كه ديگران را محترم و شاد كنيم و مولاى خود (خدا) را كوچك بشماريم و براى خشنود ساختن آنان از خشنودى خدا دست برداريم ؟
چگونه راضي مي شويم كه اعمالي كه با مشقت و سختي بسيار در دنيا براي كسب سعادت در آخرت به دست آورده ايم را ، خيلي راحت از دست داده و از بين ببريم ؟!
كمي به خود آييم و بر رفتار ها و گفتارهايمان تجديد نظري داشته باشيم .