«إنّ الله وملائكته يصلون علي النبي يا أيها الذين آمنوا صلوا عليه وسلموا تسليما»

خداوند و فرشتگانش بر پيامبر درود مي فرستند، اي كساني كه ايمان آورده ايد بر او درود فرستيد و سلام گوييد و تسليم فرمانش باشيد. (سوره احزاب،آيه56)

مفاد اين آيه وجوب صلوات و سلام را بر پيامبر اكرم(ص) في الجمله مي رساند. و صلوات به معناي فرستادن رحمت از طرف خداي متعال و اظهار شرف و رفعت شأن پيامبر است و تسليم بحسب فرمايش امام صادق(ع): هو التسليم له في الأمور. (منظور تسليم بودن در برابر او در هر كار است.)

در كتاب احتجاج طبرسي از امير المؤمنين علي بن ابيطالب(ع) روايت كرده است كه فرمود: براي اين آيه، ظاهري و باطني دارد و ظاهرش «صلّوا عليه» است و باطنش «و سلّموا تسليما» يعني تسليم نماييد براي كسي كه او را، وصي و خليفه خود گردانيده است بر شما، و بر آن چه به او سپرده است پس فرمود كه: اين است آن چه من خبر مي دادم كه تأويل را كسي مي فهمد كه روحي لطيف، و ذهني صادف و تميزي صحيح داشته باشد و از ابن عباس روايت است كه چون آيه نازل شد، رخسارۀ مبارك آن حضرت(ص) از غايت مسرت، بر افروخته گشت و فرمود كه: تهنيت مرا، كه آيتي بر من نازل شده است كه در نزد من، دوست تر است از دنيا، و از هر چه در دنياست. مخفي نماند بر آنكه صلوات، در اصل به معناي دعا است و نماز را به جهت اشتمال بر دعا، صلوات مي گويند در عرف، صلوات را بر دو چيز اطلاق مي كنند.

اول ـ درود و آن دعايي است خاص كه مضمونش استدعاي رفعت درجه و ازدياد قرب حضرت پيامبر اسلام(ص) مي باشد.

دوم ـ نماز و آن عبارت از عبادتي است مخصوص، مشتمل بر حركات و سكنات وادعيه و اذكار مخصوصه

با توجه به اينكه مشهور در نزد مردم، آن است كه صلوات از حق باري تعالي به معناي رحمت است و از ملائكه به معناي استغفار، واز پيغمبران و ساير مؤمنين به معني دعا.

و در بعضي از كتب شيعه و سني مذكور است، كه صلوات از حق باري تعالي پنج معني دارد: 1. رحمت، 2. مغفرت، 3. ثنا، 4. تزكيه، 5. كرامت

كه از ابوحمزه روايت كرده است كه از امام جعفر صادق(ع) سؤال نمودم از آيه «ان الله و ملائكته يصلون علي النبي يا ايها الذين آمنوا صلوا عليه و سلموا تسليما» فرمود: صلوات از حضرت رب العزت رحمت است و از ملائكه، تزكيه و از مردم دعا و سلام، تسليم نمودن است در آنچه بر آن حضرت(ع) نازل شده است.

و بعضي گفته اند كه معني صلي علي محمد كه بر زبان جاري مي شود آن است كه معظّم گردان حبيب خود را، در دنيا به اعلاي دين، و اظهار دعوت و اعظام ذكر و ابقاي شريعت؛ و در آخرت به تضعيف ثواب به قبول شفاعت و تقديم آن حضرت(ص) بر كافّه انبياء و رفع درجۀ او در جوار پروردگار و اين دعايي است كه بي شبهه به هدف اجابت مي رسد.

و از روايات شيعه و سني استفاده مي شود كه (آل محمد) را بايد به هنگام صلوات ذكر كرد.

پيامبر اكرم(ص) مي فرمايد: كسي كه صلوات بر من بفرستد و بر آل من صلوات نفرستد بوي بهشت به مشامش نمي رسد، و بوي بهشت از مسافت پانصد سال مي رسد و از طريق اهل سنت اين حديث آمده، «هرگز بر من صلوات ناقص نفرستيد عرض كردند: صلوات ناقص چيست؟ فرمود: اينكه فقط بگوئيم «اللهم صل علي محمد» و ادامه ندهيد، بلكه بگوئيد: «اللهم صل علي محمد و آل محمد».

بنابراين صلوات بر پيامبر و آل پيامبر به حسب آيه و روايات فريقين اهميت زيادي دارد و ثواب هايي عظيم دارد و داراي فوائد دنيوي و اخروي است، با توجه به اينكه صلوات فرستادن بر محمد و آل محمد(ص) به هنگام دعا و توسل و طلب حاجات نيز مؤثر است.