بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏
إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ (۱) 
وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ (۲) 
لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ (۳) 
تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ (۴) 
سَلامٌ هِيَ حَتَّي مَطْلَعِ الْفَجْرِ (۵)

با توجه به آيات سوره قدر مي‌توان به فضيلت‌هاي شب قدر پي برد:
۱. قرآن در آن نازل شده است.
۲. عبادت و احياي آن معادل بيش از هزار ماه است.
۳. خيرات و بركات الهي در آن شب نازل مي‏شود.
۴. رحمت خاص خدا شامل حال بندگان مي‏گردد.
۵. فرشتگان و روح در آن شب نازل مي‏گردند.

شب قدر از شب‌هاي مقدس و متبرك اسلامي است. خداوند در قرآن مجيد از آن به بزرگي ياد كرده و سوره‌اي نيز به نام «سوره قدر» نازل فرموده است. در تمام سال، شبي به خوبي و فضيلت شب قدر نمي‌رسد. اين شب، شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائكه و روح نيز نام گرفته است. عبادت در شب قدر برتر از عبادت هزار ماه است. در اين شب، مقدرات يك سال انسان‌ها و روزي‌ها، عمرها و امور ديگر مشخص مي‌شود. ملائكه در اين شب بر زمين فرود مي‌آيند، نزد امام زمان(عج) مي‌روند و آنچه را براي بندگان مقدر شده بر ايشان عرضه مي‌دارند. شب‌زنده‌داري و تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در اين شب، بسيار توصيه و تأكيد شده است.

عظمت و فضيلت اين شب بر ساير شبها را از اين امور مي‌توان به دست آورد:

۱) آمرزش گناهان: پيامبر خدا(ص) در تفسير سوره «قدر» فرمودند:

۲) قلب رمضان: امام صادق(ع) فرمودند:

۳) نزول قرآن: طبق روايات، مجموع قرآن در شب قدر دفعي و يكباره بر پيامبر (ص) نازل شده است. اين نزول دفعي و يكباره قرآن است، اما نزول تدريجي قرآن طي 23 سال دوران نبوت پيامبر گرامي(ص) به صورت الفاظ نازل شده است.
۴) برتر از هزار ماه: نزول همه‌ي ملائكه و روح در شب قدر بر زمين و سلام دادن بر بندگان خدا نشانه شرافت آن بر هزار ماه است. امام باقر(ع) فرمودند:

فرصت شب قدر را غنيمت بدانيم

شب قدر فرصتي است زرين و طلايي براي شستشوي آينه دل. اين شب بهترين فرصت است تا خوبي‌ها را جايگزين بديها، صلح و صفا را جايگزين اختلاف و تفرقه، احسان و نيكي را جايگزين ظلم و ستم، احسان به والدين را جايگزين عاق والدين و صله رحم را جايگزين قطع رحم نماييم. نيكو و شايسته است با صدقات قدمي در جهت آباداني خانه آخرت برداريم و با اعمال نيك و خير، ثواب دو چندان ببريم.
در شب قدر كه شب‌زنده‌داري مي‌كنيم، خداوند نام ما را در گروه نيك‌بختان ثبت مي‌كند و آتش جهنم را بر ما حرام مي‌سازد. آيا توفيقي بالاتر از اين هست كه آتش جهنم بر ما حرام شود و به خدا نزديك‌تر شويم؟
دعاهاي شبهاي رمضان مجموعه‌اي است روشني‌بخش كه با تكرار تلاوت آنها، آموزش‌هاي آن‌ها به صورت هدف‌هايي براي ما در مي‌آيند. پس هنگام خواندن اين ادعيه شايسته و بهتر است مفهوم آنها را نيز همواره مدنظر داشته باشيم و با تلاش و كوشش به سوي اين هدف‌هاي مطرح‌شده در دعاها گام برداريم.

شب قدر را تعيين نكردند تا انسان چند شب آماده باشد . حتي بعضي از علماي ما يكسال احيا مي گرفته اند تا شب قدر را درك كنند . چون احتمالي هم هست كه شب نيمه شعبان باشد . نامعين بودن آن مثل اين است كه آزموني است و روز آن مشخص نيست و شما بايد هر لحظه آماده باشيد تا به شما زنگ بزند و روز آزمون را بگويند . اين فرد هميشه آماده است و مروري مي كند . يا اينكه نميدانيم پليس كجاي جاده ايستاده و احتمال خطا كم ميشود چون هرلحظه منتظر هستيم كه پليس ما را ببيند . اينكه شبهاي قدر معلوم نيست هم به همين علت است كه انسانها هميشه توجه داشته باشند .

اما در مورد آمادگي در شبهاي قدر ما هرچه قدر هم كه آماده باشيم ، باز دست خالي هستيم . حالا نگويند : خوب اين شب از هزار ماه بهتر است . كارها را در طول سال كنار بگذاريم و همان يك شب انجام بدهيم . اينجور كنايه از كثرت ثواب است .

وقتي شما در بيمارستان به پزشكي كه بچه شما را عمل كرده است مي گوييد : گويي شما دنيا را به من داديد يعني واقعا دنيا را به شما داده يا مي خواهيد بگوييد : كارت خيلي مهم بود .

انسان در طول سال هم بايد دست پُر برود منتهي آن شب خلاها پر مي شود و نواقص پوشيده مي شود . بعضي ها مي پرسند: چه چيز آن شب از هزار ماه بهتر است ؟

حديثي در تفسير من الفٍ شهر آمده است .

امام معصوم فرمودند : آن شب كارهاي خير مثل نماز و زكات و خدمت به مردم ثوابش هزار برابر ماههاي ديگري است كه صورت بگيرد . اگر صدقه را در شب قدر بدهيد نسبت به روزهاي عادي هزار برابر مي شود . در واقع اهميت آن شب را مي رساند . اما كسي كه در آن شب خوابيد ، ديگر خيري براي او نيست . زيرا بايد در آن شب كارهاي مثبت را تمرين كند كه در طول سال هم عادت  شود.

يكي از دعاهاي مهم اين است كه براي امام زمان دعا كنيد و دعاي اللهم كل وليك را بخوانيد . خواندن هزار مرتبه سوره قدر تاكيد شده است . قبرستان هم كه مي رويد پشت به قبله و رو به ميت ، هفت مرتبه سوره قدر را بخوانيد . از عذاب مرده برداشته ميشود در هنگام وضو سه مرتبه سوره قدر بخوانيد تا وضوي  شما با نشاط بشود

يك وقت رسول خدا در مسجد گفتند : هركس يك لااله الا الله و يك الله اكبر بگويد ، درختي در بهشت براي او كاشته مي شود . فردي گفت : به تعبير ما پس من يك جنگل در آنجا دارم . گفت : بله . ولي بترسيد از آتشي كه يكباره اين جنگل را بسوزاند . درخت را تك تك مي كارند ولي هنگام آتش سوزي درختان با هم مي سوزند . يعني اين همه ثواب ممكن است با يك غيبت سوخته مي شود و از بين مي رود . لذا نبايد مغرور بشويم . كساني كه شب هاي قدر زيادي را درك كرده اند و بعد از آن شب ، با يك غيبت و يك صحنه حرام ، همه آنها از بين مي رود .

تلاش براي درك ليلة القدر

در احوالات مقدّس اردبيلي(اعلي اللّه مقامه الشّريف)، آن بالجد مقدّس بيان كردند: ايشان يك سال غير از روزهاي حرام و آن روز مكروه عاشورا روزه گرفت و شب‌ها را هر شب بيدار بود. گفتند: آقا! به خودت زحمت مي‌دهي، فرمود: بالاخره ليله القدر در سال است. آن‌قدر بيدار ماند و احيا گرفت و قرآن به سر گرفت كه شب قدر را درك كند؛ چون «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ».

اولياء گفتند: منظور از الف شهر، هزار ماه عبادت است، نه هزار ماه عمر طبيعي ما، نه هزار ماهي كه فقط به خواب و غفلت و خورد و خوراك و ... بگذرد، هزار ماهي كه لحظه به لحظه‌اش عبادت باشد. همان ماهي كه مثل ماه مبارك رمضان است، «أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ». تازه ليلة القدر از اين هزار ماه عبادت برتر است «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ».

اين همه بيدار مي‌ماندند براي اين كه آن ليلة القدر را درك كنند. بايد تمرين كنيم.

بهترين عمل در شب قدر

در شب قدر چند اتفاق افتاده است . قرآن كتاب انسان سازي است و در آن شب نازل شده است . بعضي دانشمندان مي گويند : شروع نازل شدن قرآن ، در شب قدر بوده است و بعضي ميگويند : كل قرآن در آن شب نازل شده است . در اين اختلاف است . به هر حال شب نزول قرآن است .

نكته بعدي اين است كه در شب قدر فرشته ها روي زمين مي آيند . در روايت داريم: اين فرشته ها بر امام معصوم وارد ميشوند .

روايت داريم : سوره انا انزلناه را زياد بخوانيد زيرا سوره ولايت شناس است . سوره اي است كه باعث مي شود امام را بشناسيم .

نكته سوم اين است كه شب قدر گشوده شدن پرونده ي سال انسان است . مثلا مجلس بودجه تعيين ميكند و در اوايل اسفند تمام ميشود و فروردين هم ابلاغ ميشود . سال تحصيلي ، اول مهر است . هر كسي سالي دارد . كاسب ها سال مالي دارند . سال خمسي دارند و سال تقديري ، شب قدر است . يعني دراين شب سال را مي بندند . يعني يكسال كار خوب و بد كرده است . اين پرونده بسته مي شود و يك پرونده جديد سال آينده باز مي شود و اينكه در سال آينده چه وقايعي براي شما اتفاق مي افتد در اين نوشته و مقدر مي شود البته به اختيار خودش .

يعني ايشان با اختيار خودش در سال آينده مكه خواهد رفت . البته امكان تغيير هم هست و صد درصد بسته نمي شود . ممكن است براي آقايي در سال آينده تصادفي پيش بيني شده است . آقا صله رحمي مي كند و اين از بين مي رود و اتفاق برداشته مي شود .

مثلا سال ديگر سال مرگ كسي است . حالا ايشان با احسان به والدين ، خدمت به مردم ، بيست سال به عمرش اضافه مي شود . يك سري محورهايي تعيين مي شود و امكان تغييرش هم هست .

روايت داريم : سوره انا انزلناه را زياد بخوانيد زيرا سوره ولايت شناس است . سوره اي است كه باعث مي شود امام را بشناسيم

مهمترين كار در اين شب ، اِحيا ، زنده داري و بيدار بودن است . در اين شب به غسل ، توسل ، نماز ، دعا ، خدمت به مردم ، رعايت حقوق مردم و اعمالي كه در آن شب وارد شده است .

 يك كارمند كه استخدام ميشود يك فيش حقوقي دارد . پس وقتي به او فيش حقوقي مي دهند يعني ديگر برود خانه و بگويد : من كه فيش حقوقي دارم . خير اين حقوق مشروط به سر كار آمدن شما است . آنچه كه براي شب قدر از حوادث و روزي ها معين ميشود بستگي به تلاش انسان دارد .

كسي خدمت امام صادق (عليه السلام) آمد . گفت : دعا كنيد كه خدا بدون كار كردن به من روزي بدهد . امام گفت : تو از مورچه كمتر هستي كه اين قدر تلاش مي كند . مي گويند : كسي كه در خانه مي نشيند و طلب روزي ميكند ، خدا دعايش را مستجاب نميكند . سعي و كوشش منافاتي با قدر ندارد .

ادعيه هايي كه در شب قدر بايد خوانده شود

يكي از دعاهاي مهم اين است كه براي امام زمان دعا كنيد و دعاي اللهم كل وليك را بخوانيد . خواندن هزار مرتبه سوره قدر تاكيد شده است . قبرستان هم كه مي رويد پشت به قبله و رو به ميت ، هفت مرتبه سوره قدر را بخوانيد . از عذاب مرده برداشته ميشود . در هنگام وضو سه مرتبه سوره قدر بخوانيد تا وضوي شما با نشاط بشود .

زيارت امام حسين را هم تاكيد شده است . در شب قدر گفته اند : ولي خدا را فراموش نكنيد . امام حسين را فراموش نكنيد .

قرآن را فراموش نكنيد و آن را روي سرتان بگذاريد و دعايش را بخوانيد : خدا يا امشب مرا از آزاد شده هاي جهنم قرار بده . و در اين شب دعا در حق ديگران هم مهم است و ببينيد آن شب خودتان حال چه چيز را داريد ، همان را انجام دهيد .